Öneriler
Bu durumda yapılabilecek en iyi şey, ayrılık isteğinin sebebine bağlı olarak çiftlerin kendi aralarında konuşup ortak bir çözüm bulmaya çalışmasıdır. Bazı durumlarda bu pek faydalı olmayabilir, ancak eğer taraflardan biri ilişkinin iyi bir şekilde devam etmesi için çaba göstermeye istekliyse ve bunun sonucunda karşılıklı, samimi bir memnuniyet sağlanabiliyorsa, aynı zamanda uzmandan danışmanlık almak oldukça faydalı olabilir.
Bu blogda, ayrılmak isteyen ebeveynler için önerilere ve ortak bir çocuk varken bunun neden bu kadar zor olduğuna odaklanacağım.
Boşanmadan/Ayrılmadan Önce
1. Ayrılık kararı çocuklardan bağımsız alınmalıdır.
Ebeveynler ne sadece çocukları için evli kalmalı ne de ilişkilerinin geleceğini çocuklarının isteklerine göre belirlemelidir.
Çatışmalı ilişkiler, çoğu zaman çocuğun uzun vadeli psikolojik gelişimi üzerinde sağlıksız bir etkiye sahiptir.
Mutsuz, tatminsiz ebeveynler genellikle iyi ebeveyn olamazlar.
Ebeveynler, çocuklarına "hayattan keyif alma" konusunda da bir model oluştururlar.
Ayrılığı ertelemenin bir anlamı yoktur; çünkü belirli bir yaşta çocuğun bunu daha kolay kabul edeceği gibi bir durum söz konusu değildir.
2. Çocuk ile boşanma konuşması yapılırken nedenler dürüst ve anlaşılır bir şekilde açıklanmalıdır.
Verilmeyen her açıklama, çocuğun boşanma nedenleriyle ilgili kendi hayal dünyasında bir senaryo oluşturmasına neden olabilir. Bu senaryolar genellikle gerçeğin kendisinden çok daha korkutucudur. Çoğu çocuk boşanma için kendini suçlar ve bu da ebeveynlerinden biri tarafından terk edilme ya da cezalandırılma korkusunu doğurabilir.
Ayrılığı açıklarken, kadın-erkek ilişkilerinin doğası hakkında temel bir bilgilendirme yapılmalıdır. Bunu nasıl ifade edeceğinize dair bir pedagojik danışmandan yardım almak faydalı olabilir.
Çocuğun sadakat çatışmaları yaşamaması için ebeveynlerin ortak bir açıklama yapabilmesi en iyi seçenektir.
Eğer bu mümkün değilse (çocuğa ve kendilerine karşı dürüst olmadan ortak bir açıklama yapamıyorlarsa), her ebeveyn kendi bakış açısını anlatabilir ve ekleyebilir: "Benim için böyleydi, baban/annen bunu farklı yaşadı." Bu, çocuğun hangi ebeveynin doğruyu söylediğini seçmek zorunda kalmasını engeller, sadakat çatışmasını hafifletir ve ona hayat hakkında önemli bir ders kazandırır. (Bu tür bir anlaşmada da, çift veya aile terapisi oldukça yardımcı olabilir.)
3. Ebeveynler, çocuklarının boşanmaya büyük tepkiler vermeyeceğini ummamalıdır.
Çocuklar sağlıklı bir bağlanma sürecine sahipse, boşanmaya karşı mutlaka duygusal tepkiler göstereceklerdir (Bu konuda daha fazla bilgi için John Bowlby’nin Bağlanma Teorisi ile ilgili önceki blog yazımıza göz atabilirsiniz):
Baba veya anneyi kaybetme korkusu, öfke, suçluluk, utanç ve üzüntü çocuklar için normal ve kaçınılmaz duygusal tepkilerdir.
Ebeveynlerinin gözünde “tepkisiz” görünen çocuklar da aynı duygusal sorunları yaşar, ancak bunları göstermeyebilirler.
4. Tepki göstermeyen çocuklar, duygularını ifade etmeye teşvik edilmelidir
Aksi takdirde:
Çocuğun yaşadığı sıkıntı fark edilmeyebilir.
Bastırılan duygular, okul veya sosyal çevrede başka sorunlara neden olabilir.
Korku, öfke, suçluluk ve üzüntü gibi duygular bilinçaltına itilerek ileride psikolojik sorunlara yol açabilir.
5. "Sorumlulukla Kabul Edilen Suçluluk" Tavrı Benimsenmelidir
Bu, ebeveynlerin şu şekilde bir içsel tutum sergilemesi anlamına gelir:“Başka türlü yapamazdım ya da verdiğim kararın uzun vadede senin için de en iyisi olduğunu biliyorum. Ancak, bu süreçte sana büyük bir üzüntü yaşattığımın farkındayım ve sana destek olmalıyım. Bu sorumluluğu taşıyabilirim çünkü verdiğim kararın senin gelecekteki mutluluğun için doğru olduğunu biliyorum.”
Bu tutum benimsendiğinde, ebeveynler çocuklarının tepkilerinden korkmak yerine onlara destek olabilirler. Ancak bu bakış açısına ulaşmak, ebeveynlerin kendi içsel duygusal dirençlerini aşmalarını gerektirir.
Boşanma/Ayrılık Sonrası İlk Yardım
6. Çocukların boşanmadan kendilerini sorumlu hissetmelerinin önüne geçilmelidir.
Boşanmış çocuklar, ebeveynlerinin ayrılmasının kendileriyle ilgili olduğunu düşünürler (örneğin, "Çok yaramazdım", "Başarısız oldum", "Onlara pahalıya mal oldum" gibi.). Bu yüzden, çocuklara asla bu hissi vermemek çok önemlidir.
7. Çocukların sadakat çatışmalarını hafifletmek için aktif olarak çaba gösterilmelidir
Çocuklara sık sık hatırlatılması gerekenler:
Boşanmanın neden olduğu sorunlar ebeveynler arasındaki meselelerdir.
Çocuk her iki ebeveynini de sevmeye devam edebilir ve bunda hiçbir sakınca yoktur.
8. (Mümkün olduğunca) Regresyonun doğal olduğu kabul edilmelidir
Boşanma sürecindeki birçok çocuk, korkuları nedeniyle bağımsızlık seviyelerinde gerileme gösterebilir (örneğin, tuvalet alışkanlığında geri dönüş, daha çok ilgi isteme, okul başarısında düşüş vb.). Bu, çocukların psikolojik olarak kendilerini toparlamalarına yardımcı olan doğal bir süreç olabilir.
Sonuç
Çocukların ebeveynlerinin çatışmalarına dahil olmalarının önüne geçmek, onların her iki ebeveyniyle de sağlıklı bir ilişki sürdürme hakkına saygı göstermek çok önemlidir. Ebeveynlerin, çocuklarına, boşanmalarına rağmen iyi birer dost olarak kalabileceklerini ve onun için ortak sorumluluk alacaklarını açıklamaları faydalı olacaktır. Bunu sağlamak için farklı yöntemler kullanılabilir.
