Sosyal medya bağlamında, Erik Erikson’un psikososyal gelişim teorisi, kimliği etkileyebilecek unsurları anlamak için değerli bir araç haline gelir. Özellikle "Kimlik vs. Rol Karmaşası" aşamasında olan dijital nesiller için sosyal ağlar, kimlik oluşumunun gerçekleştiği bir sahne ve aynı zamanda bir savaş alanı sunar. Her paylaşım, her beğeni ve her takipçi, kişisel kimliğin inşasında önemli bir yapı taşı haline gelir.
Kimlik vs. Rol Karmaşası tam olarak ne ifade eder?
Kimlik vs. Rol Karmaşası, ergenlik dönemi (on iki ile on sekiz yaş arası) ile ilişkilidir. Kimlik geliştirmiş bir genç, hayatının yönü konusunda bir anlam duygusuna sahiptir. Belirli bir meslek alanında düşünmeye başlamış, geleceği için oldukça net planlar yapmış ve yüksek bir özgüven seviyesine sahiptir. Hedeflerine henüz ulaşmamış olsa da, bu hedefler hem arzu edilir hem de ulaşılabilir görünür. Buna karşılık, rol karmaşası yaşayan bir genç, belirli bir yaşam yolu tasarlamaz ve net bir geleceğin hayalini kurmaz. Aksine, gelecek belirsiz ve şekilsiz görünür.
Erikson’a Göre Dijital Kimlik Oluşumu
Erikson, gençlik ve genç yetişkinlik dönemini, tutarlı bir benlik algısının gelişimi için kritik bir zaman olarak tanımlamıştır. Bu gelişim sürecinin modern versiyonu, giderek Instagram, TikTok ve Facebook gibi platformlarda gerçekleşiyor. Topluluğun geri bildirimi burada anında görünür ve ölçülebilir hale geliyor. Bu anlık geri bildirim, özgüveni artırıcı bir etki yaratabilir; ancak aynı zamanda bazı riskleri de beraberinde getirir.
Sosyal Medyanın Öz Algı Üzerindeki Etkisi
Sosyal medyada kimlik oluşumunun şekillendiği en dikkat çekici gelişmelerden biri, "Bir şeyin fotoğrafı yoksa yaşanmamış demektir veya bende daha fazla beğenim varsa çok değerim var" mottosunu takip eder. Bu mentalite, gerçeklik ve deneyim algısında derin bir kaymaya işaret eder. Deneyimleri çevrimiçi olarak belgeleme ve paylaşma ihtiyacı, sadece bir onaylanma arzusu değil, aynı zamanda kişinin varlığını doğrulama çabasıdır. Bu tür bir kendini gösterme biçimi, otantik deneyim ile bir izleyici için yapılan performans arasındaki sınırları bulanıklaştırabilir.
Dijital Kimlik Krizinin Zorlukları
Dış onaylara olan bağımlılık, insanların gerçek benliklerini gizlemelerine veya değiştirmelerine yol açabilir, böylece çevrimiçi ortamda daha iyi bir izlenim bırakabilirler. Bu tür uyarlamalar, çevrimiçi kimlik ile gerçek benlik arasında bir uyumsuzluğa yol açabilir ve Erikson’un rol karmaşası olarak tanımladığı ikilemi ortaya çıkarır. Bu karmaşa, sosyal ağlarda sürekli var olma ve aktif olma baskısı ile daha da yoğunlaşır.
Kimlik Gelişiminde Nesil Farklılıkları
Daha eski nesiller genellikle kimliklerini doğrudan, genellikle daha yavaş ve daha az halka açık etkileşimler yoluyla oluştururken, dijital nesiller, dijital etkileşimlerin ve anlık geri bildirimlerin norm olduğu bir dünyaya derinlemesine dalmış durumdadır. Bu gelişim, gençlerin kendilerini nasıl gördüklerini değiştirmekle kalmamış, aynı zamanda ilişkilerini ve topluluk anlayışlarını da yeniden şekillendirmiştir.
Geleceğe Yönelik Düşünceler
Temel soru, gençlerin sosyal medyanın avantajlarından yararlanırken kimlik gelişimlerini tehlikeye atmadan nasıl bir ortam yaratılabileceğidir. Burada otantikliğin teşvik edilmesi ve yalnızca dijital tepkilere bağlı olmayan sağlıklı bir öz onaylama düzeyinin sağlanması için yollar bulunması gerekiyor.
Bu dinamikler ve etkileri üzerine düşünmek, günümüz sosyal yapılarını anlamak için hayati önem taşır ve daha bilinçli ve otantik bir dijital ortam yaratma fırsatı sunar. Bu yeni kimlik oluşumu çağında, sosyal medyanın sunduğu fırsatları ve zorlukları dikkatlice değerlendirmemiz gerekiyor.
.
